ANADOLU MEDENİYETLERİ KAPSAMLI İNCELEME

I. Hititler (MÖ 1660-1190)

A. Devlet Yönetimi ve Siyasi Organizasyon

• Yönetimde Tabarna/Labarna unvanlı kral bulunurdu
• Kraliçeye Tawananna denirdi ve önemli yetkileri vardı
• Merkezi bürokrasi sistemi geliştirdiler
• Taht veraset sistemi vardı
• Eyalet sistemi ile yönetim sağlanırdı
• Fethedilen bölgelere vali atanırdı

B. Hukuk Sistemi

• 200 maddeden oluşan kanunları vardı
• Kadın-erkek eşitliğine önem verilirdi
• Ceza hukukunda kan davası yoktu
• Para cezası sistemi yaygındı
• Kölelik düzeni vardı ama köleler hak sahibiydi
• Aile hukuku gelişmişti

C. Ekonomik Hayat

• Metal işlemeciliği çok gelişmişti
• Bakır, altın, gümüş işletmeciliği yapılırdı
• Dokumacılık önemliydi
• Tahıl ambarları inşa edilirdi
• Hayvan yetiştiriciliği yaygındı
• Ticaret kolonileri kurdular

D. Dini İnanış

• Çok tanrılı din anlayışı (Politeizm)
• 1000'den fazla tanrıları vardı
• Fırtına Tanrısı en önemli tanrıydı
• Tapınaklarda kurban törenleri yapılırdı
• Bayram ve festivaller önemliydi
• Büyü ve kehanet yaygındı

II. Frigler (MÖ 750-300)

A. Sosyal ve Siyasi Yapı

• Boy sistemi vardı
• Kabile reisleri önemliydi
• Krallıkla yönetilirlerdi
• Midas hanedanı en ünlüsüydü
• Şehir devletleri şeklinde örgütlenmişlerdi
• Komşularıyla iyi ilişkiler kurdular

B. Ekonomik ve Ticari Hayat

• Tarım çok gelişmişti
• Tahıl üretimi önemliydi
• Dokumacılıkta çok ilerilerdi
• Mobilyacılıkta ustaydılar
• Tahta oymacılığı gelişmişti
• Ticaret yolları üzerinde bulunuyorlardı

C. Sanat ve Mimari

• Kaya mezarları ünlüydü
• Megaron tipi evler inşa ettiler
• Ahşap mimaride ilerilerdi
• Seramik sanatı gelişmişti
• Fibula (çengelli iğne) üretimi yaygındı
• Geometrik motifler kullanırlardı

III. Lidyalılar (MÖ 687-546)

A. Ekonomi ve Ticaret

• İlk parayı bastılar (Elektron)
• Altın işlemeciliğinde ustaydılar
• Kral Yolu'nu inşa ettiler
• Pazarlar kurdular
• Bankacılık sistemini geliştirdiler
• Uluslararası ticaret yaptılar

B. Toplum ve Kültür

• Kadınlar özgürdü
• Lüks yaşam tarzları vardı
• Parfüm üretimi yaygındı
• Kozmetik ürünler geliştirdiler
• Müzik ve dans kültürü gelişmişti
• Sosyal sınıflar belirgindi

C. Sanat ve Zanaat

• Tümülüs mezarları inşa ettiler
• Mücevher yapımında ustaydılar
• Metal işçiliği gelişmişti
• Tekstil ürünleri ünlüydü
• Kuyumculuk yaygındı
• Çömlekçilik gelişmişti

IV. Urartular (MÖ 900-600)

A. Mimari ve İnşaat

• Kaya mimarisi gelişmişti
• Kaleler inşa ettiler
• Su kanalları yaptılar
• Barajlar kurdular
• Sulama sistemleri geliştirdiler
• Anıtsal yapılar inşa ettiler

B. Zanaat ve Sanat

• Maden işlemeciliğinde ustaydılar
• Bronz işçiliği gelişmişti
• Taş işçiliği yaygındı
• Mücevher yapımı önemliydi
• Seramik üretimi vardı
• Duvar resimleri yaparlardı

C. Ekonomik Faaliyetler

• Hayvancılık önemliydi
• Tarım gelişmişti
• Madencilik yaygındı
• Ticaret yolları üzerindeydi
• Vergi sistemi düzenliydi
• İhracat yaparlardı

V. İyonlar (MÖ 1050-545)

A. Bilim ve Düşünce

• Felsefenin temellerini attılar
• Tales, Anaksimandros gibi filozoflar yetişti
• Matematik gelişti
• Astronomi çalışmaları yapıldı
• Tıp bilimi ilerledi
• Coğrafya çalışmaları başladı

B. Sanat ve Edebiyat

• Homeros destanları yazıldı
• Heykel sanatı gelişti
• Mimari düzen oluşturdular
• Şiir önemliydi
• Tiyatro gelişti
• Seramik sanatı ilerledi

C. Denizcilik ve Ticaret

• Koloniler kurdular
• Deniz ticareti gelişti
• Liman kentleri önemliydi
• Para ekonomisi yaygındı
• Ticaret filosu oluşturdular
• Pazar yerleri kurdular

VI. Kültürel Miras ve Etkileri

A. Maddi Miras

• Arkeolojik kalıntılar
• Mimari yapılar
• Sanat eserleri
• El sanatları ürünleri
• Yazılı belgeler
• Kullanım eşyaları

B. Manevi Miras

• Dini inançlar ve ritüeller
• Sosyal gelenekler
• Hukuk sistemleri
• Bilimsel düşünce
• Felsefi akımlar
• Edebi eserler

C. Günümüze Etkileri

• Turizm potansiyeli
• Kültürel zenginlik
• Tarihi değerler
• Arkeolojik çalışmalar
• Müzecilik faaliyetleri
• Bilimsel araştırmalar

Bu medeniyetler, Anadolu'nun kültürel dokusunu oluşturan en önemli uygarlıklardır. Her biri kendine özgü özellikleriyle tarihte iz bırakmış ve günümüz medeniyetinin şekillenmesinde rol oynamıştır.